Chuông gió ống nhôm - Wind chime (Aluminum pipes) - DIY

Lần trước tôi có chia sẻ với các bạn về dự án làm chuông gió của tôi và nó đã hoàn thành. Nay tôi sẽ tổng hợp lại cách mà tôi đã thực hiện nó để cho bạn nào có dự định DIY một chiếc chuông gió có thể tham khảo. Nói là dự án vậy cho nó hoành tráng chứ thật ra chỉ là một quá trình thực hiện tốn nhiều thời gian và ngâm cứu thôi.
Việc khó nhất của việc làm Chuông gió này đó là điều chỉnh âm thanh của ống nhôm đúng theo "tone" mà mình đã tìm hiểu trước. Ví dụ: cái chuông gió của mình sẽ có 6 thanh ống nhôm thì mỗi thanh sẽ có một âm thanh khác nhau như: nốt Si5 - B5 (967Hz), Do6 - C6 (1027Hz), Re6- D6 (1154Hz), Mi6 - E6 (1295Hz), La6 - A6 (1727) và Si6 - B6 (1939Hz) để cùng hoà âm cộng hưởng để khi có gió âm thanh phát ra từ chuông sẽ dễ nghe, du dương, hoặc sẽ theo một bài hợp âm nào đó mà mình thích. Cái này nếu bạn nào muốn tìm hiểu sâu thì tham khảo thêm tại http://leehite.org (và đây cũng là nơi tham khảo chính của tôi)
Còn nếu bạn nào muốn nhanh gọn thì cứ cắt đại thanh nhôm rồi treo lên gõ thử, nếu âm thanh đó dễ nghe thì OK, cứ thế đến các thanh tiếp theo.
Lưu ý: "Nhôm là kim loại phổ biến có độ giảm chấn bên trong thấp nhất, nên chuông gió thường được làm từ nhôm để đạt được âm thanh chuông dài nhất và to nhất. Âm sắc phụ thuộc vào các yếu tố như vật liệu, hợp kim chính xác, xử lý nhiệt và việc sử dụng ống trụ đặc hay ống. Nếu sử dụng ống, độ dày thành ống cũng ảnh hưởng đến âm sắc. Giai điệu cũng có thể phụ thuộc vào phương pháp treo. Chất lượng âm sắc cũng phụ thuộc vào chất liệu của vật được sử dụng để đánh chuông" (theo Wikipedia).

Tham khảo thêm cách tự làm Chuông gió của Leehite tại link

I. Chuẩn bị:

1. Ống nhôm phi ngoài 20mm, dày 2mm (bạn có thể tìm ở các chỗ bán phế liệu, bán vật liệu xd..., hoặc mua trên mạng, tuy nhiên bạn sẽ không mua được thanh dài để cắt theo ý muốn thường là bên bán họ cắt sẵn ống 50-100cm để dễ cho bên vận chuyển)

2. Máy khoan, mũi khoan 2mm

3. Dụng cụ cắt ống (giá tầm 50-100k/cái)

4. Miếng gỗ dày để làm con gõ, miếng gỗ mỏng để làm giá treo

5. Thướt, kéo, kềm, viết, compa, giấy

6. Cưa gỗ

7. Giấy nhám

8. Một cái khuyên tròn để treo cái chuông

9. Điện thoại (tải app instuner và Spectrum để kiểm tra âm thanh của ống là âm nào, tần số nào để hiệu chỉnh)

II. Thực hiện:

Bước 1: Cắt ống nhôm.

Tôi đã tìm được hợp âm mà tôi thích cho cái chuông 6 ống của tôi gồm những âm như: E6 - A6 - B6 - B5 - D6 - C6. Việc cắt ống để cho ra âm thanh giống như trên là điều khó khăn và cần chút tìm hiểu, ví dụ trên trang leehite thì họ có hướng dẫn, có cả bảng tính luôn, nhưng khi cắt ra thì nó không giống. VÌ thế tôi đã hy sinh một vài ống chỉ để test thử âm và rút ra kinh nghiệm.

Có rất nhiều hợp âm hay trên trang ấy hoặc trên Youtube.

Các ống nhôm tôi cắt dài: 81-77-71-68-60-53cm cho hợp âm 6 nốt của tôi.

Việc cắt ống bằng dụng cụ cắt mà tôi mua có vẻ hơi khó khăn và đau tay, tốn thời gian nữa. Nhưng mọi thứ vẫn ok.

Bước 2: Chà nhám chỗ cắt ống để ống được đẹp và an toàn hơn khi treo. Nhớ vệ sinh ống sạch sẽ sau khi hoàn tất nhé.

Bước 3: Cắt gỗ làm giá treo và con gõ

Giá treo có thể là hình tròn hoặc hình 5-6 cạnh tuỳ theo số lượng ống chuông, bạn vẽ đo vị trí và sắp xếp các ống phù hợp lên giấy rồi sau đó chỉ việc cắt miếng gỗ theo hình.

Lưu ý: việc thiết kế giá treo này cũng có trên trang leehite, việc sắp xếp con gõ càng lớn và gần ống nhôm tầm từ 15mm đến 2mm sẽ phù hợp cho những nơi có ít gió vì con gõ sẽ dễ dàng tác động lên thanh nhôm hơn và ngược lại.

Bước 4: Khoan lỗ giá treo, đây là vị trí để bạn xỏ dây để treo các thanh ống nhôm lên (dùng mũi khoan 2mm để khoan). Bạn sẽ khoan 6 lỗ cho vị trí 6 thanh và lỗ ở giữa để treo con gõ.

Tôi không có dụng cụ chuyên để cắt gỗ hình tròn, nhưng nó cũng gần bằng hình tròn thì cũng ok. Đây là con gõ để đánh vào các thanh nhôm khi treo lên, khi treo nó phải cân đối trục không bị nghiêng và các cạnh phải được làm sạch, mịn. COn gõ chất liệu khác nhau sẽ tác động vào thanh ống cho ra âm thanh cũng khác nhau.

Bước 5: Xác đinh vị trí khoan lỗ treo thanh nhôm và vị trí con gõ sẽ gõ

•Vị trí chính xác để khoan lỗ treo ống là 2/9 chiều dài ống hoặc bạn có thể sử dụng phương pháp thủ công bằng việc lấy một sợi dây rồi treo ống lên, dùng con gõ gõ vào ống, nếu âm thanh phát ra đúng và chuẩn thì vị trí đó sẽ được đánh dấu để khoan lỗ treo, còn không thì bạn điều chỉnh dây treo cao hơn hoặc thấp hơn để cho ra vị trí khoan lỗ phù hợp nhất

•Vị trí con gõ sẽ gõ vào thanh ống nhôm cũng sẽ được xác định khi bạn thử cách trên. Vì không phải vị trí nào của thanh nhôm cũng có thể gõ và cho ra âm thanh hay được, vị trí này thường là từ giữa thanh xuống dưới.

 

Bước 6: Khoan lỗ thanh ống nhôm

Đây là bước nguy hiểm nhất của việc này.

Lưu ý:

•Lựa chọn mũi khoan sắt, nhôm phù hợp, lỗ khoan 1-2mm.

•Cố định chắc chắn thanh nhôm khi khoan sẽ tránh làm gãy mũi khoan.

•Lỗ khoan phải xuyên qua tâm của thanh nhôm, không bị lệch, nếu lệch sẽ làm thanh nhôm khi treo bị xiên (khắc phục bằng cách lấy mẫu giấy nhỏ quấn quanh ống rồi rút ra, bóp xẹp ống giấy nhỏ, khi đó ta sẽ được 1/2 chu vi ống. Nhét lại mẫu giấy vào ống rồi đánh dấu lên ống vị trí 2 lỗ)

Bước 7: Xỏ dây giá treo và ống nhôm

•Xỏ dây giá treo: Đầu tiên bạn sẽ cắt ra 3 sợi dây dài khoảng 1m (tương ứng cho 6 ống mỗi ống 50cm) và một sợi dài 1m để treo con gõ. Lấy cái khuyên tròn đã chuẩn bị, xỏ 3 sợi dây vào tương ứng độ dài 50:50cm, thế là ta có 6 sợi dây cho 6 thanh, lấy sợi dài 1m cột chặt thành một nút thắt lớn  vị trí chỗ cái khuyên và những sợi dây. Vị trí này sẽ chịu toàn bộ cân nặng của cái chuông khi treo lên.

•Xỏ dây ống nhôm: Có nhiều kiểu xỏ dây cho việc này, bạn có thể xỏ dây như hình bên dưới bằng việc dùng một đoạn dây nhỏ (dây nhôm) luồng qua ống và đồng thời luồng qua sợi dây treo đã thắt nút sẵn đã luồng ở bên trong. Sau đó chỉ việc rút nút thắt dây treo và khoá 2 đầu của đoạn dây nhỏ.

Lưu ý: Xác định vị trí chỗ con gõ sẽ tác động vào thanh nhôm khi treo cho phù hợp và đẹp mắt nhất, vì thế các thanh sẽ có độ cao thấp khác nhau khi treo trên giá.

Bước 8: Xỏ dây con gõ và con gió

Độ dài dây nối con gõ và con gió sẽ tương ứng và thay đổi phụ thuộc vào cân nặng của cả hai. Ví dụ: sợi dây dài 1m thì con gõ sẽ ở vị trí 50cm, còn con gió sẽ là 1m. Khi có gió thổi, con gió sẽ đung đưa kéo theo làm con gõ cũng đung đưa theo. Nguyên lý: Do con gió có dây dài, biên độ giao động lớn nên sẽ là bộ phận chuyển lực của gió sang con gõ, con gõ sẽ bị kéo theo và tác động lực vào thanh nhôm.